Ziek en arbeidsongeschikt
Zomaar een berichtje temidden van het nieuws eind vorige maand, ik citeer: ‘Ik moet werken, maar niemand wil me hebben’. Het gaat over gedeeltelijk arbeidsongeschikten die moeilijk aan een baan komen. Uit een onderzoek van Eenvandaag bleek dat werkgevers liever van hen af willen of hen niet aannemen. Ook werd gevraagd hoe hun baas waar ze voor werkten reageerde op het moment dat ze ziek werden. Bijna de helft van de ondervraagden had niet het gevoel dat de werkgever zijn best had gedaan om hen in dienst te houden of om ander passend werk te vinden. Veel werknemers voelden desinteresse en vijandigheid van hun werkgever vanaf het moment dat ze ziek werden. Een zieke werknemer voelt als ‘ballast’ en als een rem. Het werk en het team moeten door…. Ik vraag me daarbij ook af hoe collega’s om hen heen reageerden (hoe gaan we hier als werknemers eigenlijk mee om als dit een collega van ons betreft?).
Werkgevers willen wel arbeidsongeschikten, maar dan als het gratis is. Wat voor iemand voelt alsof hij niets kan en niets waard is. Wat een nare ervaringen voor iemand als werknemer! En nog lastiger om mee om te gaan als je als zieke/afgekeurde persoon je afvraagt wat nog je waarde is als je niet meer (volledig) kunt werken. En als er veel in je leven op zijn kop staat.
Als mensen gezondheidsproblemen krijgen, hebben ze allereerst te dealen met een verlies van (een deel van) hun gezondheid. Een moeilijk en belangrijk verlies voor iemand. Een tweede belangrijke verlies is dat van werk als ze dat (deels) niet meer kunnen. Iemand komt dan in een (mogelijk chronisch) rouwproces terecht. Ook raakt iemand vaak sociale contacten kwijt, en (een deel van) de eigen identiteit en zingeving. Daarbij ontstaat er vaak nog meer stress als instanties hen wantrouwend bejegenen, als er financiele onzekerheid ontstaat bij achteruitgang van inkomen en er vragen leven met betrekking tot de toekomst. Ook kan er onrechtvaardigheid meespelen bij het berekenen van de mate van arbeidsongeschiktheid. Deze stress kan weer slaapproblemen veroorzaken en de gezondheidsproblemen juist verergeren.
Ik heb van veel patienten ervaringen gehoord met betrekking tot hun werkgever. Schrijnend vond ik het verhaal van iemand met meerdere soorten kanker en ook nog een hartincident, die vertelde van zijn werkgever gewoon op het werk te moeten komen. Er bestaan echter wetgeving en rechten, waar helaas niet iedereen van op de hoogte is. Daar behoort ook een werkgever zich aan te houden.
Gelukkig zijn er ook werkgevers met ‘goed werkgeverschap’ die de benodigde ruimte geven, meezoeken en meeleven en soms juist kansen bieden. Die de waarde zien van een werknemer en die menselijk zijn. Hopelijk zijn er ook anderen (collega’s, naasten) die meeleven in tijden van ziekte. Soms weten zij niet wat gewenst is in contact en wachten ze af, wat dus niet altijd een teken van onwil is. Het kan helpen om zelf de wensen tot contact te communiceren. Hoe belangrijk is de menselijke steun in dit alles. Het is zo belangrijk om er in deze situaties niet alleen voor te staan!
Het UWV heeft laten weten de menselijke maat meer naar voren te laten komen, een noodzakelijke en goede zaak. Ik hoop dat dit hen spoedig gaat lukken.
