Week van de HSP
Van 12 tot en met 18 juni is het dit jaar de week van de HSP, de hoog sensitieve persoon. Inmiddels is deze term bij veel mensen bekend. Een tijdlang was hier bij wetenschappers weinig aandacht voor. Inmiddels is deze aandacht groeiende, en terecht.
Waar staat hoogsensitiviteit ook alweer voor? Het is een aangeboren eigenschap bij zo’n twintig procent van de mensen. Inmiddels weten we dat er een continuum is tussen niet sensitief en hoog sensitief. In het midden is nog een groep mensen die sensitief genoemd wordt, ook zo’n twintig procent. Hoogsensitiviteit is niet iets dat je hebt, je bent het. Over hoogsensitieve personen weten we dat ze meer opmerken/waarnemen (bijvoorbeeld zien, horen, voelen, ruiken), hier diepgaander over nadenken (verwerken) en ook dat de impact daarvan groter is. Hoog sensitieve mensen hebben een gevoeliger zenuwstelsel. Zij kunnen meer last hebben van negatieve gebeurtenissen, ook als kind. Zij kunnen gemakkelijker overprikkeld raken, zijn gevoeliger voor stress en ervaren intensere emoties. Gelukkig hebbben zij ook meer baat bij positieve zaken, zoals coaching en therapie. Ook een positief gebaar en steun van een medemens kan hen dieper raken. Hoog sensitieve mensen en kinderen worden ook wel vergeleken met een orchidee: mooi en kwetsbaar. Maar in de juiste grond, met de juiste voorwaarden en in een goede omgeving komen zij tot bloei.
Het grootste deel van de samenleving is niet hoog sensitief. Omdat de HSP in de minderheid is, zal deze vaak doen als de anderen in de omgeving en willen voldoen aan ‘‘de norm’’ die anderen neerzetten. Hij/zij zal zich vaak aanpassen, wil niet opvallen en kan daarmee teveel van zichzelf vragen. Met als gevolg: vastlopen, overspannen of burn-out raken, overprikkeling, gezondheidsproblemen. Vaak worden ze niet begrepen. Voor iedereen is er een grens hoeveel informatie of prikkels iemand aankan. HSP bereiken deze grens eerder. Deze mensen zie ik vaak bij een cursus over omgaan met stress, die vaak algemeen gericht is en niet specifiek op hen.
Vaak zijn HSP al van jongsafaan bekend met afkeuring en veroordeling: “Doe niet zo gevoelig”, “Stel je niet aan”. Ook in de Nederlandse samenleving worden HSP-eigenschappen vaak ondergewaardeerd, zoals gevoeligheid en creatief denken. Sterker nog: er zijn vaak vooroordelen en een negatieve houding. Dat is niet helpend voor het ontwikkelen van een positief zelfbeeld.
Helpend kan allereerst zijn om zichzelf te leren kennen en accepteren. Wat hoogsensitiviteit inhoudt, maar ook het leren kennen van hun mooie eigenschappen, zoals empathie, verantwoordelijkheidsgevoel, intuitie, aandacht voor het geheel en het belang van de groep, zelfreflectie en goed kunnen analyseren. Vaak zijn ze bescheiden. Ze mogen ook ontdekken van en leren omgaan met hun valkuilen als piekeren, een vol hoofd hebben, overspoeld worden door emoties van anderen, ervaren van fysieke klachten, de ander op de eerste plaats zetten. Leren herkennen van en voorkomen van overprikkeling. Omdat een vijfde deel van de mensen hoogsensitief is, is de kans groot dat dit een gezinslid, klasgenoot, familielid, patient of collega is van iemand zonder HSP. Als jij deze laatste bent, dan kan het goed zijn om je hierin te verdiepen.
Ingrijpende medische behandelingen hebben vaak nog meer impact op een hoogsensitief persoon. Mogelijk komt iemand al overprikkeld door zorgen de gesprekskamer binnen. HSP kunnen gevoeliger zijn voor medicatie en voor pijn. Als je daar last van hebt, kan het goed zijn om dit aan te geven bij je behandelaar. Van artsen en medisch personeel vraagt dit fijngevoeligheid in benadering. Geen veroordeling, maar begrip (misschien allereerst wel voor eigen weggedrukte gevoeligheid, waar misschien ook geen ruimte voor is geweest). HSP kunnen aangeven wat voor hen belangrijk is. Meer hierover is te lezen in de bestseller die Elaine Aron hierover heeft geschreven (Hoog sensitieve personen, hoe je overeind blijft in een wereld die je overweldigt). Zij geeft hierin veel tips voor HSP, voor deskundigen in de gezondheidszorg en voor leraren die hoogsensitieve leerlingen hebben, evenals voor werkgevers die hoogsensitieve personen in dienst hebben. Sinds deze beststeller is er nog veel literatuur bijgekomen, en veel informatie op internet. Er worden allerlei cursussen gegeven. Hiervoor open staan en er gebruik van maken -ook in deze jaarlijkse week van de HSP- kan veel goeds brengen voor alle partijen.
(veer)kracht