Jezelf zijn

“Als je slechts één inzicht (van dit boek) meeneemt, is het hopelijk het hervonden besef dat je het recht hebt om jezelf te zijn”. Deze zin schrijft Susan Cain in haar boek ‘Stil’. Met als ondertitel: ‘De kracht van introvert zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen’. Cain heeft hier niet alleen over geschreven, maar ook over gesproken in haar TED-talk ‘The power of introverts’. Beide vind ik aanraders. Zij noemt zichzelf ook introvert, net als minstens een derde van de mensheid hieronder valt.

Het recht hebben om jezelf te zijn….waarom zou je dat NIET hebben? Enkele gedachten hierbij:

• We hebben allemaal een achtergrond, meestal in een gezin van herkomst. Bepaalde eigenschappen en uitingen werden daar gewaardeerd, andere niet. We leerden wat er mocht zijn en wat niet (dat onderdrukten we). Dit is onderdeel van een normaal proces, als kind heb je veel te leren. Misschien mocht je binnen je gezin geen verdriet tonen of boosheid uiten. Als klein kind zijn we afhankelijk van onze opvoeders die voor ons zorgen. We hebben hen nodig en kunnen het ons niet permitteren om hen kwijt te raken. Vaak passen we ons dan aan, vooral de sensitieve kinderen zullen hiertoe geneigd zijn (veel mensen die dit lezen zullen dit mogelijk herkennen, misschien jij ook). Of je meisje of jongen was, zal ook een rol gespeeld hebben. Ook op school hadden we met dit alles te maken.

• Je kunnen aanpassen is natuurlijk waardevol en nodig. Dat dit zo is, komen we tegen als we mensen ontmoeten die zich niet willen of kunnen aanpassen, dit kan in sociale situaties en in onze maatschappij irritant of lastig zijn en leiden tot problemen. Deze mensen komen aan het geheel andere uiterste voor op de lijn van al dan niet aanpassen.

• Jezelf aanpassen kan een manier zijn geweest om te overleven in bedreigende omstandigheden, zoals in een onveilige gezinssituatie. Dat was helpend in die situatie. Maar als je volwassen wordt en je eigen leven krijgt, kan je daar juist last van gaan krijgen. Je weet misschien niet meer wat je zelf denkt en voelt, je bent ver af komen te staan van wie je zelf echt van binnen bent. Je blijft het patroon van aanpassen steeds herhalen. Je bent gewend te pleasen, anderen steeds tegemoet te komen. Je denkt voor anderen en wat zij mogelijk van jou denken en verwachten in plaats van te leven vanuit je eigen wensen, behoeften en verlangens. Ook die zitten misschien diep weg gestopt van binnen….

• Van binnen kan dit wel steeds meer gaan knellen, omdat aan onze behoefte aan autonomie (naast de behoefte die we hebben aan verbondenheid) niet voldaan wordt.

• Je denkt misschien dat de ander denkt dat jij… Maar wie zegt dat dit ook zo is? En wat is er erg aan als jij als nu volwassen persoon niet zou voldoen aan dat wat de ander (misschien wel, in ieder geval in je hoofd) van jou verwacht? Je bent als volwassene niet meer afhankelijk van je opvoeders en kunt en mag je eigen keuzes maken. Vaak zul je dan in eerste instantie schuldgevoel gaan ervaren, maar als je dit blijft doen, zal dit gaandeweg minder gaan worden.

• Onze maatschappij speelt een belangrijke rol, ook dit beschrijft Cain. De norm in onze maatschappij is extraversie. Veel mensen denken hieraan te moeten voldoen en proberen dat. Introverten en hun kwaliteiten worden in onze maatschappij vaak onderschat en ondergewaardeerd. Eerder schreef ik al in mijn blog over hoogsensitiviteit dat HSP vaak negatieve reacties kregen op hun gevoeligheid, wat niet behulpzaam is voor hun eigenwaarde. Van de HSP is zeventig procent ook nog eens introvert. Voor de introverte HSP houdt dit mogelijk in dubbelop onderschat, niet gewaardeerd en negatief beoordeeld worden. En dat terwijl je als hoogsensitief en/of introvert persoon juist (ook voor deze maatschappij) waardevolle eigenschappen bezit, er is niets mis met jou. Je mag dingen op je eigen manier doen.

In de lijn van Carl Jung ziet Elaine Aron (van de bestseller ‘Hoog Sensitieve Personen’) ieder leven als een proces van individuatie, om te ontdekken waarom we op deze wereld gezet zijn. Het draait er dan vooral om je eigen innerlijke stem(men) te horen. Zij noemt daarnaast ook het woord ‘emancipatie’, het ontdekken van wie je bent, niet wat je denkt dat iemand anders wil hoe je wordt. Volgens Aron kunnen HSP verstrikt raken in de eisen van anderen, verantwoordelijkheden of ideeën van wat succes oplevert. Of ze ervaren druk door anderen, omdat ze zo slecht ‘nee’ kunnen zeggen.

Waar zit jij ergens op de lijn en hoe tevreden voel je je hierover?

ik ————————— de ander